Auteursrechtdag georganiseerd door het Netwerk Digitaal Erfgoed op 7 nov 2023 in de OB Utrecht

Wat zijn de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van auteursrecht? En welke regels en uitzonderingen zijn voor erfgoedprofessionals van belang? Op deze Auteursrechtendag praten experts je helemaal bij.

Regels, uitzonderingen en ontwikkelingen

Organisaties werken aan het vergroten van de toegankelijkheid en de vindbaarheid van digitaal erfgoed voor de gebruiker. Veel is mogelijk op technisch gebied, en dat geldt ook voor samenwerking. Maar het vrijgeven van al het erfgoed is niet altijd mogelijk vanwege auteursrechtelijke beperkingen. Auteursrecht speelt dus een grote rol in het werk van collectiebeheerders, vooral wanneer de collecties relatief jong zijn.

Er zijn allerlei standaardregels en uitzonderingen binnen het auteursrecht waar collectiebeheerders rekening mee moeten houden. Bovendien hebben er de afgelopen jaren belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden op zowel nationaal als Europees niveau met betrekking tot het auteursrecht. Welke dat zijn, hoor je tijdens de Auteursrechtendag.

Ga naar de website voor meer informatie en inschrijven.

Het Stichting IFLA Foundation Programma, ondersteund door de subsidie van Arcadia Foundation, en in samenwerking met IFLA, LIBER en SPARC Europe is begonnen met de implementatie van een driejarig programma, getiteld: Knowledge Rights 21.

Knowledge Rights 21 heeft tot doel het potentieel van Europese kennisinstellingen, met name bibliotheken, te mobiliseren om met anderen samen te werken om hervormingen door te voeren in de wet- en regelgeving op het gebied van auteursrecht, waardoor bibliotheken aanzienlijk meer mogelijkheden kunnen bieden voor toegang tot en gebruik van auteursrechtelijk beschermde werken. Het programma heeft tot doel hervormingen op Europees en nationaal niveau te bevorderen en waardevolle voorbeelden te geven voor de rest van de wereld.

Het belangrijkste doel is om verandering te stimuleren op de volgende zes gebieden waar vooruitgang op korte termijn zowel mogelijk als noodzakelijk is:

• Vergemakkelijking van de toegang tot e-books voor gebruikers van openbare en academische bibliotheken.
• Bescherming van gebruikersrechten tegen contractonderdrukking en technologische beschermingsmaatregelen.
• Socialiseren van open normen in Europa.
• Pleiten voor wettelijke secundaire publicatierechten.
• Versnelling van de acceptatie van het behoud van rechten en open licenties.
• Het opbouwen van een sterk, actief en duurzaam netwerk van individuen uit de bibliotheekwereld en daarbuiten, om de verwezenlijking van het langetermijndoel te verzekeren dat bibliotheken hun stem kunnen laten horen bij volgende hervormingen en debatten, waarbij nauw wordt samengewerkt met gelijkgestemde belanghebbenden.

Ga voor meer informatie naar de Knowledge Rights 21-website: https://www.knowledgerights21.org/

Call for papers Informing Copyright Reform Advocacy (5 onderwerpen):

• Inzicht in de basis voor gecontroleerd digitaal lenen in Europa.
• Copyright- en belangenbehartigingstraining.
• Evaluatie van de stand van de academische en andere educatieve e-boekenmarkten in Europa.
• Evaluatie van de impact van de introductie van Open Normen over de hele wereld.
• Evaluatie van de stand van zaken op de e-bookmarkten in Europa.

Deadline voor alle inzendingen is 17 maart 2022!

Ga voor meer informatie naar de website:

Informing Copyright Reform Advocacy: Requests for Proposals 

Hoe regelt jouw instelling de rechten van online erfgoedmateriaal? Om het makkelijker te maken rechten uit te zoeken en licenties af te sluiten, is er binnen het werkprogramma Digitaal Erfgoed Zichtbaar een handig beslismodel ontwikkeld dat als bètaversie te vinden is via de website regeljerechten.nl. Met behulp van een aantal vragen krijg je inzicht in de auteursrechtelijke status van je werk en tips hoe je om moet gaan met die rechten.

Het model is nu beschikbaar in een bètaversie en in eerste instantie bruikbaar voor materialen als foto’s, archiefmateriaal en drukwerk. Aan het model kunnen geen rechten worden ontleend. In 2021 wordt het model verder uitgebreid en aangepast. De website wordt in beheer genomen door DEN Kennisinstituut cultuur & digitalisering.

Samenwerking en feedback vanuit het veld

Het beslismodel is tot stand gekomen op initiatief van het Netwerk Digitaal Erfgoed in samenwerking met DEN, de Koninklijke Bibliotheek, het Nationale Instituut voor Beeld en Geluid, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, het Utrechts Archief, EYE Filmmuseum en Erfgoed Leiden en Omstreken. Bij de ontwikkeling zijn uiteindelijke gebruikers uit het veld gevraagd mee te denken, zodat het gebruikersperspectief centraal staat.

Het project is gestart met een inventarisatie van methodes en stappenplannen die nu al door erfgoedinstellingen gebruikt worden. Op basis daarvan is de eerste versie van het model gemaakt. Daarna zijn enkele prototypes gemaakt, die steeds getest zijn door erfgoedprofessionals. Ook bij deze bètaversie van het model verzamelen we feedback met een feedbackknop, waardoor iedereen die de tool gebruikt kan helpen deze beter te maken.

Toekomstperspectief

Regeljerechten.nl wordt in beheer genomen door DEN. De hiervoor genoemde instellingen blijven ook betrokken bij de verdere ontwikkeling, bijvoorbeeld door het geven van juridisch advies. In 2021 wordt het beslismodel verbeterd op basis van de feedback van gebruikers.

Daarnaast veranderen er komend jaar enkele zaken in de Auteurswet, met name voor erfgoedinstellingen. Deze wijzigingen worden ook opgenomen in het model. Verder wordt er een begin gemaakt met verbreding van het model, zodat ook culturele instellingen die andersoortige materialen in hun archieven hebben liggen, aan de slag kunnen met het uitzoeken van hun rechten.

Blijf op de hoogte van de verdere ontwikkelingen via de websites van DEN en het Netwerk Digitaal Erfgoed.

In de nieuwsbrief komt aan de orde: DSM-richtlijn in Brussel aangenomen; Internationaal World Intellectual Property Organisation (WIPO); Implementatie DSM-richtlijn in Nederland: concept wetsvoorstel en consultatie; Publiek Domein Dag 2020; Rechtspraak over inbreukmakende overnames van foto’ s; Technische bescherming tegen framen en embedden naar gratis beschikbaar gesteld erfgoed?; Advies in zaak TomKabinet (verkoop tweedehands e-books); EU richtlijn hergebruik overheidsinformatie herzien

FOBID heeft gereageerd op de internetconsultatie voor het wetsvoorstel voor de implementatie van de richtlijn Digital Single Market. Bibliotheken verzamelen en beheren niet alleen een enorme rijkdom aan bronnen, zij spannen zich ook gezamenlijk in om toegang tot al deze bronnen van kennis te realiseren voor huidige en komende generaties. Het is verheugend dat de DSM-richtlijn bepalingen invoert die een betere toegang mogelijk maken. Graag brengt FOBID enkele punten onder de aandacht die specifiek voor bibliotheken van belang zijn om deze belofte ook in te kunnen lossen.